De zeven plagen die ons wachten na een zachte winter!

2014 ging de boeken in als het warmste jaar op aarde sinds 1880. Toch was er dat jaar geen hittegolf in Nederland. Het waren de zachte winter, de warme lente en de zonnige herfst die zorgde voor een warmterecord. Ook 2015 is relatief zacht begonnen: het is tot nu toe gemiddeld 1 graad warmer dan normaal.

Een satellietfoto van Friesland. Op de omcirkelde plekken is sprake van een muizenplaag. © Wageningen UR.

Muizen 
Muizen en ratten zijn in hun element met een zachte winter. Normaal vinden ze het in de winter veel te koud om zich voort te planten, en hebben ze moeite met het vinden van voedsel. Maar tijdens een zachte winter hebben ze hier helemaal geen moeite mee. 

Al dat eten en voortplanten is niet zonder gevolgen. Een boer uit Friesland zag zijn hele weiland veranderen in een treurige modderpoel vol gaten. Op zijn land zitten nog steeds duizenden muizen die alles kapot vreten. Er kan dus met recht worden gesproken over een plaag. De enorme schade die de beestjes aanrichten is zelfs op satellietbeelden te zien. De muizen zouden tot nu toe bijna 12.000 hectare aan grasland hebben aangetast. 

In tegenstelling tot bijvoorbeeld ganzenplagen zijn boeren niet verzekerd voor de schade die muizen veroorzaken.

© Flickr | Josh.

Muggen 
Een combinatie van hoge temperaturen en voldoende vochtigheid is perfect voor veel insecten. Je zou daarom denken wat we in 2015 een echte muggenplaag kunnen verwachten. Toch is er geen peil op te trekken, zegt Bart Knols van In2care. Hij is medisch entomoloog en specialist op het gebied van muggen en infectieziekten. ,,Muggen maken in de winter een soort antivries aan, ze kunnen dan makkelijk een temperatuur van min 20 graden overleven. Maar zodra het voorjaar wordt, stopt de mug met het aanmaken van antivries. En als het dan een paar dagen goed vriest, sterven er weer veel muggen." 

De lente gaat dus bepalen of we dit jaar een muggenplaag krijgen, of niet. Tot nu toe ziet het er goed uit voor de mug. Alleen een paar dagen vorst in voorjaar kan nog roet in het eten gooien.

Tip: Zit je niet op een eventuele muggenplaag te wachten en wil je het zekere voor het onzekere nemen? Zorg dan dat er geen stilstaand water rond het huis staat. Bakken, gieters, dakgoten en regentonnen: leeg ze of dek ze af. Zo voorkom je aantrekkelijke broedplaatsen voor muggen.

Kikkers en padden zijn er dit jaar vroeg bij. © ANP.

Kikkers en padden 
Wie wel op een eventuele muggenplaag zitten te wachten zijn kikkers en padden. Muggeneitjes zijn namelijk erg geliefd bij de gemiddelde kikker of pad. En ze zijn er dit jaar vroeg bij: al begin januari werden de eerste kikkers en padden gespot. Dankzij de hoge temperaturen laten ze zich al weer vroeg zien. Ook salamanders en slangen zijn al weer gezien.

Een kikkerplaag hoeft niet voor veel overlast te zorgen, alhoewel mensen zich natuurlijk wel kunnen storen aan al het gekwaak.

Hoe meer Koninginnewespen de winter overleven, hoe meer wespennesten er komen. © Flickr | Tharrin.

Wespen
Als er een muggenplaag komt, en de kikkers en padden kunnen de grote hoeveelheid muggen niet aan, dan is er nog geen nood aan de man. Want wie ook erg blij zijn met muggen, zijn wespen. Een 'tekort' aan wespen leidt op zijn beurt weer tot een muggenplaag. 

Door het zachte weer ligt het voor de hand dat veel Koninginnewespen de winter gaan overleven. En hoe meer Koninginnewespen er zijn, hoe meer wespennesten er komen.

Toch is het ook net als bij de muggen te vroeg om te voorspellen of we deze zomer een wespenplaag krijgen. Wespen planten zich graag voort met droog weer, maar voor een goede ontwikkeling van de larven is er juist regen nodig.

Aardappelcystenaaltjes op de wortels van een aardappelplant © Wikipedia.

Aaltjes
Aaltjes kunnen een plaag vormen waar we niet direct last van hebben. Maar deze kleine rondwormen zijn een sluipmoordenaar als het gaat om onze zak patat. Aaltjes kunnen erg schadelijk zijn in de landbouw. Tijdens de zachte winter van vorig jaar hebben ze erg veel schade aangericht. Zo zogen de 'aardappelcystenaaltjes' voedingsstoffen uit de wortel van de aardappelplant, waardoor veel planten doodgingen. 

Volgens Leendert Moolendijk van de Wageningen Universiteit is het lastig te voorspellen hoeveel schade de aaltjes dit jaar kunnen aanrichten. ,,Een zachte winter is vooral schadelijk voor aaltjes die leven in landbouwgrond die nu nog groen is". Aaltjes die leven in landbouwgrond die nu niet beplant is, hebben het juist moeilijk in een zachte winter". Voor de boer is het dus een kwestie van goed voorbereiden op een eventuele aaltjesplaag.

De eikenprocessierups is erg moeilijk te bestrijden © Wikipedia.

Eikenprocessierups 
Het ziet er niet goed uit voor mensen die veel last hebben van eikenprocessierupsen. Deze insecten zijn altijd blij met een zachte winter. In 2014 was de rups al heel vroeg in het voorjaar te zien. Het ligt voor de hand dat dat ook dit jaar weer zo gaat zijn.

De rups worden vooral gevreesd vanwege de duizenden microscopische brandhaartjes die hij op zijn lijf heeft. Als de rupsen vervellen, worden de haartjes meegeblazen door de wind. Vervolgens gaan ze in kleren en haar zitten, waar ze voor irritaties aan luchtwegen, ogen en huid kunnen zorgen. 

De eikenprocessierups is een echte plaag omdat hij erg moeilijk te bestrijden is. Eigenlijk heeft de rups maar een vijand: andere insecten zoals het lieveheersbeestje of de larven van de gaasvlieg. Deze insecten eten de rups graag op. 

Daarnaast heeft ook nut om hele nesten te verwijderen, maar dat is geen alledaags klusje. Onderzoek naar de natuurlijke vijanden van de rups is daarom erg belangrijk.

Hoe eerder planten en bomen in bloei staan, hoe eerder mensen last krijgen van hooikoorts © ANP.

Hooikoorts 
Een warme winter heeft natuurlijk niet alleen effect op dieren, maar ook op planten en bomen. Hoe warmer het is, hoe eerder deze in bloei staan. Al dat bloeien zorgt voor een hoop pollen in de lucht, wat weer leidt tot een hooikoortsplaag.

Vorig jaar werd Nederland geteisterd door een enorme hooikoortsgolf. Het aantal patiënten met hooikoortsklachten was niet alleen ongekend hoog, de klachten waren ook heel ernstig, zei internist-allergoloog Ad Jansen van het Radboud Medisch Centrum vorig jaar tegen het AD. Het pollenseizoen duurde in 2014 meer dan zes maanden. De oorzaak: de zachte winter.

Ook dit jaar begint het pollenseizoen weer vroeg. Op de websitePollennieuws.nl staat te lezen dat mensen die gevoelig zijn voor pollen van hazelaarbomen of elzen al vóór Kerstmis last hadden van hooikoorts. 

Herman van Wissen van Pollennieuws.nl: ,,De mate waarin pollen overlast geven, is volledig afhankelijk van het weer. Een voorspelling voor 2015 kan ik dus niet geven. We kunnen maximaal vijf dagen vooruitkijken'' .

Plaag of zegen?
Gaat die warme winter nou een plaag of een zegen worden? De kans dat we dit jaar last gaan krijgen van een aantal vervelende plagen is in ieder geval erg groot. Het ziet er naar uit dat vooral de eikenprocessierups de winter goed gaat doorkomen en gaat zorgen voor veel overlast. De muis heeft al laten zien dat hij een echte plaag kan zijn. 

Daarnaast is het hooikoortsseizoen al voor de Kerst begonnen, net als de kikkers en padden die zich begin januari al hebben laten zien. 

Het is nog te vroeg te spreken van een muggen- of wespenplaag. Want: hoe warmer de lente, hoe meer muggen en wespen. Toch is het niet slecht om je voor te bereiden op de komst van deze kleine vliegers. 

Conclusie: Voorlopig is die warme winter meer een plaag dan een zegen.

Bron: http://www.ad.nl/ad/nl/5596/Planet/article/detail/3834373/2015/01/22/De-zeven-plagen-die-ons-wachten-na-een-zachte-winter.dhtml